Slik kan du som innbyggar være med å påverke

Noko av det viktigaste du som innbyggar kan gjere for å påverke samfunnet, er å stemme ved val. I Noreg har vi både stortings- og sametingsval og lokalval. Hausten 2023 var det lokalval, og hausten 2025 er det stortingsval.

Ved å stemme ved kommunevalet er du med på å påverke kva parti som får størst innverknad, og dermed også dei beste høva til å få gjennomslag for politikken sin den kommande kommunestyreperioden. Dei som er valde inn i kommunestyret og andre politiske råd og utval, representerer innbyggarane. Dette er den mest tradisjonelle forma for medverknad og inneber at dei folkevalde, basert på programmet til partiet, tek avgjerder på vegner av innbyggarane.

Les meir om val.

Ein viktig del av jobben til politikarane er å ha kontakt med innbyggarane. Viss du ønsker å komme i kontakt med ein politikar, kan du til dømes sende ein e-post.

Finn kontaktinformasjon til politikarane (klikk på "Medlemmer")

Sjå oversikt over politiske utval.

Gjennom å samle underskrifter har du som innbyggar i ein kommune eller eit fylke rett til å sette ei sak på den politiske dagsorden. 

Les meir om korleis fremme eit innbyggarforslag

Ved å vere medlem i eit politisk parti har du høve til å påverke politikken til partiet og kva personar som blir sett opp på listene til partiet til kommunevalet. Som medlem i eit parti kan ein også stille til val til dei politiske organa til kommunen. Som folkevalt er ein med på å bestemme gjennom behandling av saker i kommunestyret eller andre råd og utval som har myndigheit til å gjere vedtak.

Høring er ein open innspelsrunde for ramma partar i ei sak. Ei høyring skjer før ein skal behandle ei politisk sak som gjeld fleire partar, eller som er særleg viktig for samfunnet. Som innbyggar kan du gi innspel til kommunen i høyringar.

Her kan du sjå kva saker som er på høyring akkurat no

Det finst ei rekke ulike frivillige organisasjonar innan mellom anna idrett, livssyn, musikk og kultur. Organisasjonane held på med aktivitetar medlemmene er interesserte i, og kan vere ei sterk stemme når dei representerer mange medlemmer. 

Nokre organisasjonar er samla i eigne råd som varetek eit spesielt tema. I Haram kommune har vi no dei lovpålagde råda for eldre, menneske med nedsett funksjonsevne og ungdom, i tillegg til eit viltuval. 

Les meir om råd og utval i Haram kommune

Når du får ei teneste, har du som regel rett til å vere med og forme ut korleis tenesta skal vere. Korleis tenestene jobbar med dette varierer, så be om rettleiing frå den tenesta du er i kontakt med.

Samskaping er ein måte å jobbe på kvar kommune og innbyggjar er på likefot, men med ulike roller. God samskaping krev at ein bruker tid saman på å finne ut av kva som er problemet som skal løysast og korleis ein løyser det. Det kan også vere at innbyggarar, frivilligheit, næringsliv og kommune samarbeider om å drifte løysinga.

Ein viktig del av arbeidet med planar er å få innspel frå innbyggarane. Du kan komme med innspel i to rundar i planarbeidet:

• når planarbeidet startar (ved varsel om oppstart)
• når forslaget er utarbeidd (ved offentleg ettersyn)'

Les meir om planar under arbeid her.